Europejski Akt o Dostępności (EAA) w Polsce: Kompleksowy Przewodnik dla E-commerce

Zbliża się 28 czerwca 2025 roku – data, która dla wielu przedsiębiorców online w Polsce, zwłaszcza właścicieli sklepów internetowych i twórców stron, oznacza konieczność dostosowania się do nowych, unijnych wymogów. Mowa o Europejskim Akcie o Dostępności (EAA), który ma na celu ujednolicenie standardów dostępności produktów i usług na terenie Unii Europejskiej. Choć może to brzmieć jak kolejne biurokratyczne wyzwanie, w rzeczywistości EAA otwiera drzwi do szerszego grona klientów i buduje bardziej inkluzywny rynek. W tym artykule przyjrzymy się, co EAA oznacza w praktyce dla polskiego e-commerce, ze szczególnym uwzględnieniem platform WordPress i WooCommerce, bazując na aktualnym stanie prawnym.

Czym jest Europejski Akt o Dostępności (EAA)?

Europejski Akt o Dostępności (European Accessibility Act, EAA), formalnie znany jako Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/882, to inicjatywa legislacyjna Unii Europejskiej. Jej głównym celem jest poprawa funkcjonowania rynku wewnętrznego poprzez usunięcie barier w dostępie do kluczowych produktów i usług dla osób z niepełnosprawnościami oraz osób starszych. EAA dąży do harmonizacji przepisów dotyczących dostępności w państwach członkowskich, co ma ułatwić firmom oferowanie dostępnych produktów i usług na terenie całej UE, a konsumentom – korzystanie z nich bez przeszkód.

Tło unijne EAA wynika z zobowiązań UE wynikających z Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych. Akt ten nie narzuca konkretnych rozwiązań technicznych, lecz określa wymagania funkcjonalne, które produkty i usługi muszą spełniać, aby były uznane za dostępne.

Implementacja EAA w Polsce – podstawa prawna i kluczowe daty

W Polsce Europejski Akt o Dostępności został wdrożony poprzez Ustawę z dnia 26 kwietnia 2024 r. o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze. Ustawa ta określa zasady i tryb zapewniania dostępności oraz nadzór nad ich przestrzeganiem.

Kluczową datą, od której przedsiębiorcy muszą stosować nowe przepisy dotyczące dostępności produktów i usług objętych EAA, jest 28 czerwca 2025 roku. Przedsiębiorcy mają zatem czas na dostosowanie swoich produktów i usług do tego terminu – od tej daty nowe przepisy zaczną w pełni obowiązywać.

• Data wejścia w życie przepisów EAA w Polsce: 28 czerwca 2025 r.
• Podstawa prawna: Ustawa z dnia 26 kwietnia 2024 r. o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze (implementująca Dyrektywę UE 2019/882).
• Kogo dotyczy: Przedsiębiorców wprowadzających do obrotu produkty lub świadczących usługi objęte zakresem ustawy.

Przygotowania warto rozpocząć jak najwcześniej, aby uniknąć pośpiechu i potencjalnych problemów tuż przed ostatecznym terminem.

Kogo obowiązuje EAA w praktyce? Wyjaśnienie wyłączeń dla mikroprzedsiębiorców

Europejski Akt o Dostępności obejmuje szerokie spektrum podmiotów gospodarczych. W kontekście e-commerce, każdy sklep internetowy sprzedający produkty lub oferujący usługi objęte EAA jest zobowiązany do zapewnienia dostępności swojej platformy sprzedażowej oraz procesów.

Ustawa przewiduje jednak pewne wyłączenia dla mikroprzedsiębiorców:

• Mikroprzedsiębiorcy (czyli podmioty zatrudniające mniej niż 10 pracowników i których roczny obrót lub roczna suma bilansowa nie przekracza 2 milionów EUR), którzy świadczą usługi objęte ustawą (w tym usługi handlu elektronicznego, czyli np. prowadzenie sklepu internetowego), są wyłączeni z obowiązku stosowania przepisów tej ustawy.
• ALE UWAGA: Jeżeli ten sam mikroprzedsiębiorca wprowadza do obrotu (np. importuje, produkuje, jest dystrybutorem) produkty objęte EAA (takie jak komputery, systemy operacyjne, terminale płatnicze, e-czytniki), to w odniesieniu do tych produktów będzie podlegał obowiązkom wynikającym z ustawy.

Nawet jeśli formalnie mikroprzedsiębiorca świadczący wyłącznie usługi e-commerce może być wyłączony, zdecydowanie rekomendujemy dążenie do jak największej dostępności. Jest to nie tylko dobra praktyka biznesowa, ale także sposób na dotarcie do szerszego grona klientów i budowanie pozytywnego wizerunku marki.

Co konkretnie musi być dostępne? Lista obowiązków dla właściciela sklepu

EAA, a co za tym idzie polska ustawa, nakłada obowiązek zapewnienia dostępności dla szeregu elementów kluczowych z punktu widzenia funkcjonowania sklepu internetowego. Standardem, do którego często się odwołuje, są wytyczne WCAG (Web Content Accessibility Guidelines), najczęściej na poziomie AA (WCAG 2.1 lub nowsze WCAG 2.2).

Oto, co konkretnie musi być dostępne w Twoim sklepie:

1. Strona internetowa sklepu (interfejs użytkownika):
   • Nawigacja: Musi być logiczna, konsekwentna i możliwa do obsługi za pomocą klawiatury. Linki powinny być zrozumiałe.
   • Treści: Odpowiednia struktura nagłówków (H1, H2, H3 itd.), czytelne czcionki, odpowiedni kontrast tekstu do tła.
   • Grafiki i multimedia: Obrazy muszą posiadać teksty alternatywne (atrybut alt), a materiały wideo napisy dla niesłyszących i/lub audiodeskrypcję.
   • Formularze: Wszystkie pola formularzy (kontaktowe, rejestracyjne, logowania, zapisu do newslettera) muszą być poprawnie oznaczone (etykiety label), a komunikaty o błędach jasne i dostępne.
2. Proces zakupowy:
   • Karty produktów: Czytelne opisy, dostępne zdjęcia (z altami), jasne informacje o cenie i dostępności.
   • Koszyk: Możliwość łatwego dodawania, usuwania i modyfikowania produktów; obsługa klawiaturą.
   • Proces składania zamówienia (checkout): Krok po kroku musi być intuicyjny, z wyraźnymi instrukcjami i dostępnymi polami formularzy.
   • Proces płatności: Integracja z bramkami płatności musi zapewniać dostępność. Wybór metody płatności musi być możliwy dla każdego użytkownika.
3. Aplikacje mobilne sklepu: Jeśli posiadasz aplikację mobilną, ona również musi spełniać wymogi dostępności.
4. Dokumenty do pobrania: Wszelkie dokumenty udostępniane klientom (np. regulaminy, polityki prywatności, instrukcje w PDF) powinny być dostępne (np. tagowane PDFy).
5. Systemy obsługi klienta: Jeśli korzystasz z czatów, systemów ticketowych – one również powinny być dostępne.
6. Terminale płatnicze i samoobsługowe (jeśli dotyczy): Jeśli w ramach swojej działalności wprowadzasz do obrotu lub używasz terminali płatniczych, biletomatów, bankomatów czy innych terminali samoobsługowych, muszą one spełniać wymogi dostępności.

Generalnie, chodzi o to, aby osoba z niepełnosprawnością (np. wzroku, słuchu, ruchu, ale też z trudnościami poznawczymi) mogła samodzielnie i bez barier dokonać zakupów w Twoim sklepie.

Co grozi za brak zgodności? Kary finansowe i ryzyko reputacyjne

Niedostosowanie się do wymogów Europejskiego Aktu o Dostępności po 28 czerwca 2025 roku będzie wiązało się z konsekwencjami. Organami nadzorującymi w Polsce będą m.in. Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej (UKE) oraz Inspekcja Handlowa, w zależności od rodzaju produktu lub usługi.

Potencjalne sankcje:

• Kary finansowe: Ustawa przewiduje możliwość nakładania kar pieniężnych. Ich wysokość może być dotkliwa i zależeć od wielu czynników, takich jak rodzaj i skala naruszenia, czas trwania nieprawidłowości, stopień zawinienia przedsiębiorcy, czy jego dotychczasowa działalność.
  • Kara może wynieść do 10% rocznego obrotu przedsiębiorcy osiągniętego w poprzednim roku kalendarzowym.
  • W przypadku, gdy nie jest możliwe ustalenie obrotu lub gdy obrót nie przekracza określonej kwoty, kara może wynieść do 10-krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej za poprzedni rok, ogłaszanego przez Prezesa GUS.
• Nakaz dostosowania: Organ nadzorczy może nakazać usunięcie barier dostępności w określonym terminie.
• Wycofanie produktu/usługi z rynku lub ograniczenie ich udostępniania: W skrajnych przypadkach, jeśli produkt lub usługa nadal nie spełniają wymogów.
• Ryzyko reputacyjne: Brak dbałości o dostępność może negatywnie wpłynąć na wizerunek marki. Klienci są coraz bardziej świadomi, a informacja o niedostępnym sklepie może szybko się rozejść, odstraszając nie tylko osoby z niepełnosprawnościami, ale także ich rodziny, przyjaciół i osoby ceniące inkluzywność.
• Utrata klientów: Niedostępny sklep to po prostu utracony potencjał sprzedażowy. Szacuje się, że nawet 15-20% populacji może doświadczać jakiejś formy niepełnosprawności, a doliczając do tego osoby starsze, grupa ta staje się znaczącym segmentem rynku.

Jak się przygotować do EAA? Audyt, wdrożenia, dokumentacja

Przygotowanie sklepu internetowego do wymogów EAA to proces, który warto podzielić na etapy:

1. Edukacja i świadomość: Zapoznaj się dokładnie z wymogami EAA, polską ustawą i standardami WCAG. Zrozum, na czym polega cyfrowa dostępność.
2. Audyt dostępności (Accessibility Audit):
   • To pierwszy i kluczowy krok. Audyt powinien ocenić obecny stan dostępności Twojej strony i aplikacji mobilnej (jeśli ją posiadasz) pod kątem zgodności z WCAG 2.1 lub WCAG 2.2 na poziomie AA (rekomendowany).
   • Audyt może być przeprowadzony przez wyspecjalizowaną firmę lub doświadczonego eksperta ds. dostępności. Można też zacząć od narzędzi automatycznych (patrz sekcja o narzędziach), ale pełny audyt wymaga również testów manualnych, w tym z użyciem technologii asystujących.
3. Plan wdrożenia poprawek: Na podstawie wyników audytu stwórz listę zadań i priorytetów.
4. Wdrożenie zmian technicznych i contentowych:
   • Techniczne: Modyfikacje kodu HTML, CSS, JavaScript. Poprawa nawigacji klawiaturą, dostosowanie formularzy, wdrożenie ARIA.
   • Contentowe: Dodawanie tekstów alternatywnych, transkrypcje, napisy, dbanie o czytelność i strukturę tekstów, dostępne PDFy.
   • Design: Weryfikacja kontrastu, typografii, responsywności.
5. Testowanie: Po wdrożeniu zmian przeprowadź ponowne testy.
6. Dokumentacja i Deklaracja Dostępności:
   • Przygotuj Deklarację Dostępności (Accessibility Statement). Jest to publiczny dokument, w którym informujesz o poziomie dostępności Twojej strony/aplikacji, wskazujesz ewentualne obszary, które jeszcze nie są w pełni dostępne (wraz z planem ich naprawy) oraz podajesz dane kontaktowe do osoby odpowiedzialnej za kwestie dostępności. Polska ustawa szczegółowo określa elementy, które musi zawierać taka deklaracja dla usług.
7. Szkolenia dla zespołu: Upewnij się, że Twój zespół rozumie zasady dostępności.
8. Ciągłe monitorowanie i doskonalenie: Dostępność to nie jednorazowy projekt, ale ciągły proces.

Przykład: Co EAA oznacza dla przeciętnego sklepu na WooCommerce?

Załóżmy, że prowadzisz sklep z odzieżą na platformie WordPress z WooCommerce. Oto, na co musisz zwrócić szczególną uwagę w kontekście EAA:

1. Motyw (Theme): Wybierz motyw WordPress, który jest oznaczony jako „accessibility-ready” lub dobrze zakodowany. Sprawdź nawigację klawiaturą i widoczność fokusu.
2. Strona główna i kategorie: Slidery/karuzele muszą być możliwe do zatrzymania i nawigacji klawiaturą, z altami. Produkty z altami, czytelnymi nazwami i cenami. Filtrowanie i sortowanie dostępne z klawiatury.
3. Karta produktu: Galeria zdjęć z altami, nawigacją klawiaturą. Opis produktu ze strukturą nagłówków, bez justowania, z dobrym kontrastem. Wybór wariantów dostępny z klawiatury i dla czytników ekranu. Przycisk „Dodaj do koszyka” jasno oznaczony i dostępny.
4. Koszyk i proces zamówienia (Checkout): Pola formularzy z etykietami (<label>). Komunikaty o błędach jasne i dostępne (np. ARIA). Wybór metody płatności i przejście do niej w pełni dostępne.
5. Konto użytkownika: Logowanie, historia zamówień, edycja danych – wszystko dostępne.
6. Wtyczki (Plugins): Ostrożnie dobieraj wtyczki. Niektóre mogą generować niedostępny kod.

Pamiętaj, że nawet „gotowe” rozwiązania, jak WooCommerce, mogą wymagać dodatkowych dostosowań.

Jakie narzędzia i wtyczki pomogą w spełnieniu wymagań?

• Automatyczne testery dostępności (jako pierwszy krok): WAVE, Axe DevTools, Lighthouse. Pamiętaj: Wykryją tylko część problemów.
• Narzędzia do testów manualnych: Klawiatura, czytniki ekranu (NVDA, VoiceOver, TalkBack), narzędzia deweloperskie przeglądarek.
• WordPress i WooCommerce:
  • Motywy „Accessibility Ready”.
  • Elementor (z weryfikacją).
  • Wtyczki do dostępności (WP Accessibility, One Click Accessibility, Accessibility Checker by Equalize Digital). Uwaga: Żadna wtyczka nie zapewni 100% zgodności automatycznie.
• Walidatory kodu: W3C Markup Validation Service, W3C CSS Validation Service.

Podsumowanie i CTA: dlaczego warto dostosować się już teraz?

Europejski Akt o Dostępności to nieuchronna zmiana, która wejdzie w życie 28 czerwca 2025 roku. Ignorowanie jej to ryzyko kar finansowych, utraty reputacji i, co najważniejsze, wykluczenia sporej grupy potencjalnych klientów.

Dostosowanie sklepu internetowego do wymogów EAA to inwestycja, która przynosi wymierne korzyści:

• Zgodność z prawem: Uniknięcie sankcji.
• Poszerzenie rynku: Dostęp do klientów z niepełnosprawnościami, osób starszych i ich rodzin (nawet do 20-25% populacji!).
• Lepsze SEO: Wiele praktyk dostępności (np. semantyczny HTML, teksty alternatywne) pozytywnie wpływa na pozycjonowanie.
• Poprawa UX dla wszystkich: Strona dostępna jest zazwyczaj bardziej intuicyjna i łatwiejsza w obsłudze dla każdego użytkownika.
• Wzrost konwersji: Mniej barier to płynniejsza ścieżka zakupowa.
• Pozytywny wizerunek marki: Pokazujesz, że Twoja firma jest odpowiedzialna społecznie.

Nie czekaj do ostatniej chwili! Rozpocznij proces przygotowań już dziś. Przeprowadź audyt dostępności, zaplanuj wdrożenia i skorzystaj z dostępnych narzędzi. Inwestycja w dostępność to inwestycja w przyszłość Twojego e-commerce.

Masz pytania dotyczące EAA i dostosowania Twojego sklepu na WordPress/WooCommerce? Skontaktuj się z nami – pomożemy Ci przejść przez ten proces!

Aktualizacja: stan prawny na 2025 rok

Europejski Akt o Dostępności (EAA) jest implementowany w Polsce przez Ustawę z dnia 26 kwietnia 2024 r. o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze. Kluczowe fakty, o których muszą pamiętać przedsiębiorcy, zwłaszcza z sektora e-commerce:

1. Obowiązek stosowania przepisów: Rozpoczyna się 28 czerwca 2025 roku.
2. Kogo dotyczy: Generalnie wszystkich przedsiębiorców oferujących produkty i usługi objęte ustawą (w tym handel elektroniczny).
3. Wyłączenie dla mikroprzedsiębiorców: Mikroprzedsiębiorcy (poniżej 10 pracowników i < 2 mln EUR rocznego obrotu/sumy bilansowej) świadczący usługi (np. prowadzący sklep internetowy) są wyłączeni z obowiązków wynikających z tej ustawy. Jednakże, jeśli wprowadzają do obrotu produkty objęte EAA (np. e-czytniki, terminale płatnicze), podlegają ustawie w zakresie tych produktów.
4. Kary: Za nieprzestrzeganie przepisów grożą kary finansowe (do 10% rocznego obrotu lub do 10-krotności przeciętnego wynagrodzenia), nakazy dostosowania, a nawet wycofanie produktów/usług z rynku.
5. Rekomendacja: Niezależnie od formalnych wyłączeń, dbanie o dostępność cyfrową to inwestycja w rozwój biznesu, lepsze doświadczenia użytkowników (UX), lepsze pozycjonowanie (SEO) i pozytywny wizerunek marki.

Przygotowania warto zacząć jak najwcześniej, aby zapewnić płynne przejście i uniknąć problemów po wejściu przepisów w życie.